Tarih, bir millet için ne kadar önemli ise, tarihin güvenilir olması da en az o kadar önemlidir. Diyarbekir Kadı Sicillerinin transkripsiyonu olan elinizdeki bu eser, altı asırdan fazla hüküm süren Osmanlı Devleti’nin sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapısı konusunda bize ciddi anlamda ışık tutacak en güvenilir tarihi belgeler niteliğindedir. Kadı sicilleri ve Ahkâm defterleri, özellikle tarih, hukuk, İslâm tarihi, sosyoloji, ekonomi gibi konularda inceleme yapan araştırmacılar için önemli kaynak teşkil etmekte ve bu açıdan büyük önem arz etmektedir.
Kayıtlara göre, Diyarbakır ve bağlı ilçelerinin kadı sicilleri ile ilgili defter sayısı toplam 180 adet olup tamamı toplam 34.585 sayfadan oluşmaktadır. Ancak fiilen incelendiğinde bu sayının değişebileceği anlaşılmaktadır. >>

XVII. yüzyıldan başlayarak XX. yüzyılın ilk çeyreğine kadarki zaman dilimini kapsayan Diyarbakır Şer‘iyye Sicilleri, Osmanlı tarih ve kültürünün temel kaynaklarının başında gelmektedir. Bu siciller, Osmanlı toplumunun siyasi, iktisadi ve kültürel hayatına ışık tutan belgelerdir.
Bizim hedefimiz, Diyarbakır’a ait sicillerin ve Ahkâm defterinin tamamının transkripsiyonunu yapıp basmaktır. Bugün itibarıyla, 17. ve 18. asra ait defterlerin tamamının, 19. asra ait deflerlerin ve ahkâm defterlerinin bir kısmının transkripsiyonları tamamlanmış ve okuyucularımızın kullanımına sunulmuştur.

Bir tarih ve kültür hazinesi olan sicil ve ahkâm defterlerinin, transkripsiyon ve baskılarının yapılarak araştırmacıların istifadesine sunulmalarına T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Diyarbakır Valiliği, Dicle Üniversitesi Rektörlüğü, Karacadağ Kalkınma Ajansı, DÜBAP Başkanlığı, Kayapınar Belediye Başkanlığı, editör ve çeviri yapan bilim adamlarımızın emekleri imkân sağlamıştır.

Sicillerde, “Tanım” ve “Hüküm” kısımlarından yapılabilmekte, herhangi bir tercih belirtilmediyse ilk olarak tanım alanında arama yapılmakta, herhangi bir sonuca ulaşılamadığında ise otomatik olarak hükümlerde arama yapılmaktadır. Arama tanımda yapıldığında bulunan sonuçlar listelenmekte, ikon tıklandığında ise hüküm ve bilgileri görüntülenmektedir. Hükme ait basılı nüshadaki biçimi ve orjinal şekillerine ikonlar yardımıyla ulaşılmaktadır. Veri tabanında hüküm numaraları esas alınmış, metinde geçen kelimelerden hazırlanan sözlükle aranan kelimelerin yüksek oranda renklendirilmesi amaçlanmıştır. Görseller PDF biçiminde düzenlenmiştir. >>